Individuele oefening: Raad voor jezelf

Zelfreflectie bij autisme

Doel

De deelnemer kent het hulpmiddel raad voor jezelf en kan dit toepassen in situaties waarin zelfreflectie en innerlijke wijsheid nodig zijn.

Tijdsplanning

• Inleiding met uitleg: 5 minuten

• Oefening: 10 minuten

• Nabespreking: 5 minuten

  
  

  Totaal: 20 minuten

Stappenplan

1. Visualiseer je levenslijn: Stel je een lijn op de grond voor die jouw levenslijn symboliseert.

2. Zie jezelf in het nu: Kijk naar een punt op de lijn dat jouw huidige leeftijd en situatie weergeeft.

3. Visualiseer je oudere zelf: Kijk verder vooruit op de lijn en stel je een vitale, wijze versie van jezelf voor op 70-, 80- of 90-jarige leeftijd. Dit beeld mag lijken op een grootouderfiguur of een ander rolmodel.

4. Stap in de rol van je oudere zelf: Ga (letterlijk of figuurlijk) in de positie van je oudere zelf staan. Neem de tijd om je in te leven in deze persoon met levenservaring en overzicht.

5. Geef jezelf advies: Kijk vanuit deze positie naar je jongere zelf en geef een positief, bemoedigend en wijs advies over een actuele of moeilijke situatie.

Vooronderstellingen van NLP

Deze oefening is gebaseerd op NLP-principes. Enkele belangrijke uitgangspunten:

1. De kaart is niet het gebied.

2. Beperkingen liggen in je wereldmodel.

3. De werkelijkheid bestaat alleen in je eigen beleving.

4. Lichaam en geest zijn een cybernetische eenheid.

5. In communicatie bestaat er geen mislukking, alleen feedback.

6. De betekenis van je communicatie is de reactie die je oproept.

7. Mensen hebben hulpbronnen beschikbaar voor positieve verandering.

8. Als iemand anders iets kan, kan ik het leren.

9. Als ik iets kan, kan een ander het leren.

10. Het onbewuste denken is even belangrijk als het bewuste denken.

11. Ieder gedrag heeft een positieve bedoeling.

12. Ieder gedrag was ooit iemands beste keuze.

Reflectievragen

• Wat zag je voor je toen je je oudere zelf visualiseerde?

• Welk advies gaf je aan jezelf?

• Hoe voelde het om dit advies te ontvangen?

• Wat neem je mee uit deze oefening?

• Wanneer zou je deze oefening in het dagelijks leven kunnen toepassen?

Handout_Individuele oefening Raad_voor_jezelf.pdf

Download PDF • 143KB

In de webshop vind je een bundel van individuele opdrachten.

Theoretisch kader: Zelfreflectie en innerlijke wijsheid bij autisme

Inleiding

Zelfreflectie is een cognitief-emotioneel proces waarbij men bewust stilstaat bij eigen ervaringen, gevoelens, keuzes en gedrag. Bij mensen met autisme kan zelfreflectie waardevol zijn voor het versterken van zelfinzicht, emotieregulatie en het vergroten van veerkracht. Deze oefening – "Raad voor jezelf" – helpt de deelnemer om op een symbolische, veilige manier innerlijke wijsheid te raadplegen en een positievere kijk op lastige situaties te ontwikkelen.

Autisme en zelfreflectie: unieke benaderingen

Mensen met autisme verwerken informatie vaak gedetailleerd en analytisch, wat reflectie kan bemoeilijken als het niet goed wordt begeleid. Toch toont onderzoek aan dat visuele en geleide reflectie-oefeningen goed aansluiten bij hun cognitieve stijl (Happé & Frith, 2006). Door gebruik te maken van visualisatie, symboliek en rollenspel ontstaat ruimte voor perspectiefverschuiving en emotionele groei.

Belangrijke thema's:

• Theory of Mind: Het vermogen om zichzelf en anderen vanuit verschillende perspectieven te begrijpen.

• Cognitieve flexibiliteit: Reflectie draagt bij aan het loslaten van rigide denkpatronen.

• Zelfcompassie: Door het inleven in een wijze, oudere versie van zichzelf ontstaat empathie en zelfacceptatie.

NLP als onderliggende theorie

De oefening is geïnspireerd op Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP). NLP gaat uit van de kracht van mentale representaties, metaforen en zelfsturing. Enkele sleutelprincipes die hierop van toepassing zijn:

NLP-principe	Toepassing in de oefening
De kaart is niet het gebied	De deelnemer leert zijn situatie van meerdere kanten bekijken
Iedereen beschikt over hulpbronnen	Het oudere zelf symboliseert innerlijke kracht en wijsheid
Feedback i.p.v. falen	Reflectie helpt om opbouwend naar moeilijkheden te kijken
Gedrag heeft een positieve intentie	Er ontstaat meer begrip voor eigen keuzes en reacties

Deze principes zorgen voor een veilige en respectvolle benadering van reflectie, waarbij de deelnemer niet wordt veroordeeld, maar juist wordt aangemoedigd tot zelfontwikkeling.

Reflectie als leerproces

De oefening activeert het vermogen tot zelfsturing, wat in de pedagogiek en psychologie wordt gezien als een cruciale stap richting autonomie (Zimmerman, 2000). Het raadplegen van een oudere, wijze versie van jezelf stimuleert verbeelding en perspectiefwissel – technieken die worden gebruikt binnen therapeutische contexten zoals Voice Dialogue, ACT en narratieve psychologie.

Het moment van reflectie biedt:

• Emotionele verwerking van stressvolle situaties

• Zelfvalidatie: erkenning van eigen gevoelens en gedachten

• Intentioneel leren: het formuleren van toekomstige doelen en gedrag

Zelfreflectie via de "Raad voor jezelf"-oefening is een krachtig middel voor deelnemers met autisme om contact te maken met hun eigen innerlijke kompas. De visualisatie maakt abstracte reflectie concreet en toegankelijk. Door NLP-principes te integreren ontstaat een veilige context waarin deelnemers hun eigen mogelijkheden verkennen en versterken. Dit bevordert niet alleen persoonlijke groei, maar ook het vermogen om in dagelijkse situaties bewuste keuzes te maken.