Individuele oefening: Mijn Prioriteiten-Meter

Prioriteiten stellen

Voor mensen met autisme kan het voelen alsof alle taken tegelijk op je afkomen — alsof alles even belangrijk is. Dat kan zorgen voor stress, uitstel en overweldiging. Het stellen van prioriteiten helpt je om overzicht te krijgen en je energie te verdelen op een manier die écht bij jou past. In deze oefening ontdek je hoe je visueel en stap voor stap duidelijk krijgt wat vandaag telt — en wat mag wachten.

Stap 1 – Verzamel je taken

Schrijf alles op wat je vandaag of deze week "moet" of wilt doen. Niet filteren gewoon alles noteren. Vind je dit nog lastig, doe dan eerst de individuele-oefening-jouw-dag-en-weekplanning

Stap 2 – Beoordeel elke taak op drie schalen

Taak	Urgentie (1–5)	Energie nodig (1–5)	Wenselijkheid (1–5)
E-mail beantwoorden	4	3	2
Boodschappen	5	3	1
Rustmoment nemen	3	1	5

• Urgentie: Hoe dringend is dit? Moet het echt vandaag?

• Energie nodig: Hoeveel mentale of fysieke moeite kost het jou?

• Wenselijkheid: Hoe fijn of belangrijk voelt het voor jou persoonlijk?

Stap 3 – Bereken je prioriteitsscore

Formule: (Urgentie + Wenselijkheid) – Energie

Voorbeeld:

• Rustmoment nemen: (3 + 5) – 1 = 7

• Boodschappen: (5 + 1) – 3 = 3

De hoogste score wijst op wat nu het beste bij je past.

Stap 4 – Maak je visuele prioriteitenladder

• 🔴 Hoog (7–10): Deze taak heeft prioriteit

• 🟠 Midden (4–6): Plan deze in, maar hoeft niet meteen

• 🟢 Laag (0–3): Mag wachten, schrappen of later bekijken

Reflectievragen voor extra inzicht

• Moet ik dit vandaag doen, of voelt het alleen zo?

• Wat levert mij energie op in plaats van kosten?

• Welke taak voelt als een zorg die ik los mag laten?

Tip: gebruik pictogrammen, kleuren of een dagplanner om je ladder visueel te maken.

Theoretisch kader – Autisme en prioriteiten stellen

Executieve functies en taakregulatie

Bij veel mensen met autisme functioneren executieve vaardigheden anders. Plannen, organiseren en schakelen tussen taken vragen bewust aandacht en energie. Zonder structuur kunnen alle taken als even belangrijk voelen, wat leidt tot stress of uitstelgedrag.

(Bron: Ozonoff et al., 2005)

De prioriteitenmeter als visueel steunmiddel

Mensen met autisme verwerken informatie vaak visueel en sequentieel. Door je taken visueel te ordenen op basis van duidelijk afgebakende schalen, wordt het:

✔ makkelijker om keuzes te maken

✔ duidelijker wat belangrijk voelt in plaats van alleen logisch

✔ haalbaar om de dag overzichtelijk te maken

Deze aanpak sluit aan bij het neurodiversiteitsmodel: niet corrigeren wat anders werkt, maar ondersteunen in wat wél werkt. Het geeft eigenaarschap en zelfregie, iets waar veel autistische mensen baat bij hebben.