Thema school: Naar het HBO met autisme met checklist

Van start tot afstuderen aan het hbo met autisme: een persoonlijke routekaart

De overstap naar het hoger beroepsonderwijs is voor elke student een sprong in het diepe. Je verlaat een vertrouwde omgeving en betreedt een wereld waar zelfstandigheid, plannen en nieuwe sociale situaties een grote rol spelen. Voor studenten met autisme kan dit zowel kansen als extra uitdagingen met zich meebrengen. Met een goede voorbereiding, duidelijke communicatie en de juiste ondersteuning kun je die sprong niet alleen maken, maar er ook sterker uitkomen.

De eerste stappen: oriënteren en kiezen

Stel je voor: Sam, 19 jaar, zit midden in zijn eindexamenjaar. Drukke schoolgangen, proefwerken en steeds die ene vraag in zijn hoofd: welke studie past écht bij mij? Hij bezoekt meerdere open dagen, maar merkt dat het tempo van de presentaties en de hoeveelheid informatie soms overweldigend zijn. Tijdens een meeloopdag bij een hbo-opleiding communicatie ervaart hij hoe de lessen eruitzien en spreekt hij met een student die ook extra begeleiding krijgt. Het gesprek geeft hem inzicht: de opleiding sluit aan bij zijn interesses en de school biedt de structuur die hij nodig heeft.

Voor jou kan dat betekenen dat je niet alleen kijkt naar het onderwerp van de opleiding, maar ook naar de manier van lesgeven, het studietempo en de mogelijkheden voor aanpassingen. Vroege aanmelding helpt daarbij – het geeft rust én tijd om voorzieningen op orde te krijgen voordat het studiejaar begint.

De nieuwe omgeving leren kennen

Voordat de eerste lesdag aanbreekt, kiest Sam ervoor om de campus alvast te verkennen. Hij loopt door de gangen, bekijkt waar de bibliotheek is, ontdekt een rustige werkplek in een hoek van het gebouw en test hoe lang de treinreis duurt. Deze kleine voorbereidingen zorgen ervoor dat de eerste week veel minder spannend voelt.

Voor jou kan zo’n verkenning helpen om prikkels te beperken en onverwachte obstakels te voorkomen. Misschien vraag je al vroeg naar de mogelijkheid om af en toe online lessen te volgen of reserveer je vaste plekken in de bibliotheek.

Een netwerk opbouwen

Tijdens de introductieweek voelt Sam zich wat terughoudend. Groepsspellen en luidruchtige feesten zijn niet echt zijn ding. Toch besluit hij deel te nemen aan een informele lunch met nieuwe studenten. Daar leert hij Lisa kennen, die hem later koppelt aan een studiemaatje voor projectwerk. Dit soort contacten maken het makkelijker om vragen te stellen, samen te werken en steun te vinden als het even tegenzit.

Voor jou kan zo’n netwerk bestaan uit medestudenten, een mentor of een studieadviseur. Het zijn mensen bij wie je terecht kunt voor praktische hulp of gewoon een luisterend oor.

Plannen en communiceren

In het tweede jaar krijgt Sam meer groepsprojecten. De onduidelijke taakverdeling maakt hem onrustig. Hij spreekt dit aan bij zijn docent en samen maken ze duidelijke afspraken met het team. Dat werkt: de samenwerking verloopt soepeler en Sam weet precies wat er van hem verwacht wordt.

Ook jij kunt veel winnen met open communicatie. Vertel docenten en medestudenten wat je nodig hebt, zoals extra tijd bij toetsen, concrete instructies of een vaste contactpersoon. Hoe eerder je dit aangeeft, hoe makkelijker het is om samen oplossingen te vinden.

Afstuderen en de volgende stap

In zijn laatste jaar begint Sam aan zijn afstudeerstage. Hij bespreekt vooraf zijn werktempo, behoefte aan structuur en voorkeur voor schriftelijke feedback met zijn stagebegeleider. Deze afspraken zorgen ervoor dat hij zich volledig kan richten op zijn opdracht. Ondertussen bereidt hij zich voor op sollicitaties: hij schrijft brieven waarin hij zijn kwaliteiten en resultaten centraal zet, en oefent gesprekken met een jobcoach.

Misschien volg jij ook trainingen of workshops via je school om sollicitatievaardigheden op te bouwen. Inclusieve werkgevers vind je door te zoeken in netwerken die openstaan voor neurodiversiteit, of door gebruik te maken van regelingen die werkgevers stimuleren om mensen met een ondersteuningsbehoefte in dienst te nemen.

Extra kansen en regelingen

Voor sommige studenten is een buitenlandervaring de kers op de taart. Sam koos ervoor om dit na zijn studie te doen, maar oriënteerde zich wel alvast op de mogelijkheden. Hij ontdekte dat er subsidies waren voor studenten die extra ondersteuning nodig hebben. Ook hulpmiddelen aanvragen – of dat nu software, apparatuur of aanpassingen op de werkplek zijn – regelde hij ruim van tevoren, zodat alles startklaar was.

Het checken van je rechten en plichten is cruciaal. Dat kan gaan over verlenging van studiefinanciering bij vertraging, vergoedingen voor hulpmiddelen of het recht op een rustige werkplek.

Van je eerste studiekeuze tot het moment dat je je diploma ophaalt, is studeren aan het hbo een traject vol leerervaringen. Voor studenten met autisme vraagt het soms om extra voorbereiding, maar het levert ook waardevolle vaardigheden en zelfkennis op. Door op tijd te plannen, open te communiceren en je netwerk in te zetten, maak je van je studietijd niet alleen een periode van leren, maar ook een solide opstap naar je toekomst.

GRATIS Checklist MBO en HBO