Paracetamol tijdens de zwangerschap – een risico voor autisme en ADHD?

Anke Scheeren is ontzet en verontrust over de uitspraken: ʻMijn eerste gedachte was: het is anti-autisme, vrouwonvriendelijk en niet-wetenschappelijk.ʼ

Paracetamol tijdens de zwangerschap wordt vaak ingezet tegen hoofdpijn, koorts of spierpijn. Toch groeit de bezorgdheid onder wetenschappers over de mogelijke gevolgen van prenataal gebruik van paracetamol voor de neurologische ontwikkeling van kinderen.

Recente studies, waaronder een grootschalige analyse van meer dan 100.000 deelnemers door onderzoekers van Mount Sinai en Harvard, wijzen op een "mogelijk verhoogd risico" op autisme en ADHD bij kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap paracetamol hebben gebruikt. Bewijzen hiervoor zijn erg dun en er is duidelijk nog meer onderzoek nodig.

De ontwikkeling van autisme is een samenspel van factoren. Zo weten we inmiddels uit tweelingonderzoek dat genetica een grote rol speelt. ʻMeer dan bij andere condities, zoals een depressie,’ zegt Scheeren. ‘Ook weten we dat oudere ouders een verhoogde kans hebben om een kind met autisme te krijgen. Het zijn dus met name de genen in samenspel met sommige pre-natale omgevingsfactoren die invloed hebben op de hersenontwikkeling van een kind.’ Bron: https://www.psychologie.nl/artikel/paracetamol-autisme-trump-uitspraak/

Wat zeggen de onderzoekers?

De studie, gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Health, bundelt de resultaten van 46 afzonderlijke onderzoeken. De conclusie: er zijn mogelijke aanwijzingen voor een verband tussen prenataal paracetamolgebruik en een verhoogd risico op zowel autisme als ADHD. Hoewel de onderzoekers benadrukken dat er geen sprake is van een bewezen causaal verband, achten zij het verband consistent genoeg om nader onderzoek te rechtvaardigen.

Dr. Diddier Prada van Mount Sinai stelt dat onderzoeken van hogere kwaliteit vaker een verband aantonen. Omdat paracetamol zo wijdverspreid wordt gebruikt, kan zelfs een kleine risicotoename gevolgen hebben voor de volksgezondheid.

Tegelijkertijd waarschuwen experts dat zwangere vrouwen niet zomaar moeten stoppen met het innemen van medicijnen. Onbehandelde pijn of koorts kan immers ook schadelijk zijn voor de foetus.

Wat betekent dit voor ouders en zorgprofessionals?

Voor ouders die een kind met autisme of ADHD hebben, roept dit onderzoek vragen op over de mogelijke rol van medicijngebruik tijdens de zwangerschap. Hoewel autisme en ADHD multifactorieel zijn en genetische, sociale en omgevingsfactoren een rol spelen, kan deze informatie bijdragen aan een beter begrip van mogelijke risicofactoren. Voor zorgprofessionals betekent het dat ze nog zorgvuldiger moeten afwegen wanneer paracetamol wordt geadviseerd aan zwangere vrouwen.

Theoretisch kader

Het theoretisch kader achter deze onderzoeken is gebaseerd op de hypothese dat paracetamol enige invloed kan hebben op de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel van de foetus. Paracetamol passeert de placenta en kan inwerken op processen zoals oxidatieve stress, hormonale regulatie en immuunreacties.

Deze processen zijn cruciaal in de vroege ontwikkeling van hersenstructuren die betrokken zijn bij aandacht, impulscontrole en sociale interactie. De studies maken gebruik van epidemiologische modellen, waarbij correlaties tussen medicijngebruik en latere diagnoses worden geanalyseerd, vaak met correctie voor confounders zoals genetische aanleg, sociaaleconomische status en andere medicatie.

Hoewel het bewijs nog niet sluitend is, onderstrepen deze bevindingen het belang van verder onderzoek. Voor nu geldt: overleg altijd met een arts en weeg deze nog niet bewezen risico’s en de bewezen voordelen zorgvuldig af.

De bronnen die zijn gebruikt voor het artikel over paracetamol en het verhoogde risico op autisme en ADHD bij kinderen omvatten:

• Een grootschalige analyse van 46 afzonderlijke onderzoeken met meer dan 100.000 deelnemers, uitgevoerd door onderzoekers van onder andere Mount Sinai Hospital en de Harvard T.H. Chan School of Public Health.

• De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Environmental Health, en maakt gebruik van de Navigation Guide-methodologie, een streng beoordelingskader voor milieugerelateerde gezondheidsstudies.

• In de analyse zijn gegevens verwerkt over het moment van inname van paracetamol tijdens de zwangerschap en gekoppeld aan medische dossiers van moeders en kinderen.

• De studie werd uitgevoerd in samenwerking met instellingen zoals de Universiteit van Californië in Los Angeles.

• De bevindingen zijn aangehaald door experts zoals Dr. Diddier Prada, universitair hoofddocent aan Mount Sinai, die waarschuwt voor mogelijke volksgezondheidsrisico’s.